Όλα συγχωρούνται; - Μμμ, δε νομίζω.

.

Είναι όλα τα αμαρτήματα αφέσιμα ή όχι; Ο Χριστιανισμός λέει ναι. Όπως θα δούμε όμως παρακάτω, αυτό που στην πραγματικότητα λέει είναι… «νννόχι»! Ας πάμε όμως στις λεπτομέρειες, ξεκινώντας από το επίμαχο χωρίο, το Κατά Ματθαίον, ΙΒ΄ 31-32:

Διά τούτο λέγω υμίν, πάσα αμαρτία και βλασφημία αφεθήσεται τοις ανθρώποις, η δε του Πνεύματος βλασφημία ουκ αφεθήσεται τοις ανθρώποις˙ και ος εάν είπη λόγον κατά του Υιού του ανθρώπου αφεθήσεται αυτώ˙ και ος δ’ άν είπη κατά του Πνεύματος του Αγίου, ουκ αφεθήσεται αυτώ ούτε εν τω νυν αιώνι ούτε εν τω μέλλοντι.

Το εδάφιο λοιπόν το λέει ξεκάθαρα: Όλα μπορούν να συγχωρεθούν σ’ αυτόν τον κόσμο, ακόμα και ο υβριστικός λόγος κατά του ίδιου του Ιησού, ΠΟΤΕ όμως η βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος - ούτε σ’ αυτή τη ζωή ούτε στη μέλλουσα! Ο φίλος μου, όμως, που διαφωνούσε ριζικά με την ερμηνεία μου αυτή, επέμενε ότι σε καμία περίπτωση δεν λέει κάτι τέτοιο το εδάφιο. Η συζήτησή μας, λοιπόν, (K=εγώ, Φ=φίλος) εξελίχθηκε κάπως έτσι:

Φ: Φίλε μου, λυπάμαι αλλά παρερμηνεύεις εντελώς τα λόγια του Ιησού!

Κ: Γιατί, ρε συ, τα παρερμηνεύω; Αφού το λέει ξεκάθαρα: άπαξ και εκστομίσεις βλάσφημο λόγο κατά του τρίτου προσώπου της Αγίας Τριάδας, είσαι τελειωμένος. Πάπαλα! Ούτε μετάνοιες δεν ωφελούν μετά, ούτε επιμνημόσυνες δεήσεις αργότερα, ούτε τίποτα! - Ο μακαρίτης ο πατέρας μου, ξέρεις, ήταν ένας πολύ καλός άνθρωπος που όλοι αγαπούσαν κι εκτιμούσαν. Είχε όμως μια κακιά συνήθεια: όταν νευρίαζε, βλαστημούσε. Όποτε λοιπόν η μητέρα μου τον έσερνε σε πνευματικούς και εξομολογήσεις, εγώ κουνούσα το κεφάλι μου πότε μονολογώντας, πότε επισημαίνοντάς τους τη ματαιότητα τού πράγματος. Και δεν νομίζω να είχα άδικο. Ούτε τότε, ούτε τώρα.

Φ: Κι όμως είχες άδικο! Και τότε και τώρα! Και θα σου εξηγήσω γιατί: Επειδή εδώ πέφτεις στον κλασσικό παραλογισμό ορισμένων δυτικών. 1ο σφάλμα: Διερωτήθηκες πως είναι δυνατόν να συγχωρείται η βλασφημία κατά τού Χριστού και όχι αυτή κατά του Αγίου Πνεύματος, αφού ο Θεός είναι Τριαδικός και ομοούσιος;!

Κ: Και βέβαια με απασχόλησε το ερώτημα αυτό! Ίσως μάλιστα και παραπάνω απ’ ότι θα ήταν «βολικό», αν καταλαβαίνεις τι εννοώ.

Φ: Άκουσε παρακάτω και θα καταλάβεις. Η βλασφημία, λοιπόν, κατά του Αγίου Πνεύματος είναι η αίρεση, όχι η φράση που νομίζεις.

Κ: Τι εννοείς «η αίρεση»; Ο Μέγας Βασίλειος πάντως, ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος, αλλά και πολλοί άλλοι μεταξύ των οποίων και ο Κολιτσάρας, στηριζόμενοι στα αμέσως προηγούμενα χωρία ερμηνεύουν τη βλασφημία ως την απόδοση της ενέργειας του Αγίου Πνεύματος στον Διάβολο. Ο π. Μεταλληνός πάλι το γενικεύει: η βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος είναι το να απορρίπτει κανείς την από τον Χριστό προσφερόμενη σωτηρία, διότι «εν Αγίω Πνεύματι δεχόμεθα την κλήση του Χριστού». - Αν είναι δυνατόν δηλαδή!

Φ: Γιατί εξανίστασαι; Tι το περίεργο βλέπεις πάλι;

K: E, πώς να μην εξανίσταμαι, ρε συ; - Λέει ο Χριστός, εμένα βρίζετέ με, δεν έχω πρόβλημα, το αμάρτημα σας αυτό θα συγχωρεθεί˙ το Άγιο Πνεύμα όμως (στην ουσία δηλαδή… πάλι εμένα!) ούτε να διανοηθείτε να το βάλετε στο στόμα σας - κι έρχεται μετά κάποιος άλλος και λέει ότι η βλασφημία για την οποία έκανε λόγο ο Χριστός είναι το να αρνούμαστε την προσφορά Του!! Άρα αφού είτε το Άγιο Πνεύμα αρνηθούμε είτε τον Χριστό, η φοβερή και ασυγχώρητη βλασφημία ούτως ή άλλως τελικά διαπράττεται, τότε ποιο επιτέλους είναι το νόημα του ρητού διαχωρισμού που έκανε ο Ιησούς; Ερώτηση κρίσεως δηλαδή!

Φ: Προχώρα στην ουσία. Η ουσία είναι ότι το εδάφιο πουθενά δεν λέει ότι είσαι τελειωμένος! Τα έχεις μπερδέψει, φίλε Κώστα. Άλλο ασυγχωρησία μιας αμαρτίας, άλλο καταδίκη! Αμαρτίες όλοι κάνουμε. Υπάρχει όμως και το μυστήριο της εξομολογήσης. Αμαρτία εξομολογημένη, αμαρτία ουκ έστι. ‘Ο,τι δεν εξομολογούμαστε, παραμένει βεβαίως ασυγχώρητο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι χάνουμε και τη σωτηρία μας! Στον Παράδεισο υπάρχουν πολλά σκαλιά «θέωσης».

K: Λυπάμαι, αλλά εξακολουθώ να διαφωνώ. Διότι οι κουβέντες στο επίμαχο χωρίο είναι καθαρές και ξάστερες, Ελληνικά καταλαβαίνω μια χαρά. Όπως επίσης και να διαβάζω μέσα από τις γραμμές. Το ότι ο Ιησούς τοποθετείται με τόσο σαφή και απόλυτο τρόπο στο συγκεκριμένο ζήτημα, σίγουρα στραπατσάρει μια σειρά θεωριών και προσφιλών πεποιθήσεων, όμως τι να κάνουμε - αυτό λέει μέσα, αυτό θα πρέπει να καταλάβουμε! Ας πρόσεχαν αυτοί που τα ’γραψαν έτσι, να τα ’γραφαν αλλιώς (αν όντως δεν ήταν έτσι)!

Φ: Η Αγία Γραφή δεν είναι Ελληνικά. Η θεολογία γράφει τα Ελληνικά, όχι τα Ελληνικά τη θεολογία. Για να μπεις στην κατανόηση της θεολογίας, πρέπει να προσεύχεσαι. Με τη γραμματική θα πλανηθείς.

K: Ναι, καλά τώρα… Το επιχείρημα το γνωρίζω πολύ καλά! Μόνο που απ’ ότι φαίνεται το θυμάστε όποτε σας συμφέρει! Έχω διαβάσει αρκετές απολογίες με χαρακτηρισμούς του τύπου «αγράμματοι, αμόρφωτοι, ημιμαθείς που δεν ξέρουν ούτε Αρχαία Ελληνικά» (1), για να έχω υπομονή με το συγκεκριμένο «επιχείρημα»! Το ’χουμε μάθει πια το παραμύθι, και δεν έχει πλάκα: όπου δεν υπάρχει πρόβλημα, οι φτωχές και πεπερασμένες ανθρώπινες λέξεις διατηρούν τη σε εμάς οικεία σημασία τους και ο θείος λόγος συμπίπτει απόλυτα με τον φθαρτό δικό μας. Μόλις όμως εμφανιστεί κάποια σκιά στον ορίζοντα, τσουπ, αρχίζουν αμέσως τα… μεταφυσικά! Με μιας οι έννοιες μπερδεύονται και η λογική μας κρίνεται ανεπαρκής: το άσπρο δεν σημαίνει πια άσπρο, αλλά ούτε και μαύρο! Μπορεί όμως να σημαίνει και τα δύο - ή και όλα τα χρώματα μαζί, ή ακόμα και... τίποτα!! Μυστήριο σου λέει! - Μα... όντως!!

Φ: Με το να διακωμωδείς τώρα τη θεολογία, νομίζεις ότι πείθεις;

K: Mα πολλές θεολογικές ερμηνείες είναι όντως πολύ κωμικές! Τι να κάνουμε δηλαδή; Πρόσεξε τη συνέχεια και θα δεις ότι δεν έχω άδικο όταν μιλάω για «θεολογικά ανέκδοτα»! Έλεγα λοιπόν ότι το επίμαχο χωρίο περί τής βλασφημίας είναι σαφέστατο. Το πόσο μεγάλο θεολογικό πρόβλημα όμως αποτελούν τα λόγια του Ιησού, φαίνεται και από την ερμηνεία που επιχειρεί ο Κολιτσάρας, σε μια συγκινητική προσπάθεια να περισώσει ότι είναι δυνατόν από τις κουρελιασμένες ελπίδες για άφεση αμαρτιών που αυτά αφήνουν πίσω τους. Γράφει, λοιπόν, στην από την Ιερά Σύνοδο τής Εκκλησίας της Ελλάδος εγκεκριμένη ερμηνεία του :

«Εκείνος […] δεν θα λάβη άφεσιν της αμαρτίας του ούτε εις την παρούσα ούτε εις την μέλλουσα ζωήν, διότι θα έχη σκληρυνθή πλέον η καρδία του και θα είναι ανεπίδεκτος μετάνοιας» (2). Δηλαδή, για να κάνουμε μετάφραση τής… μετάφρασης και ερμηνεία τής… ερμηνείας, ο λόγος για τον οποίο αυτός που θα βλαστημήσει κατά τού Αγίου Πνεύματος, δεν πρόκειται να συγχωρεθεί ποτέ, είναι επειδή εξ ορισμού και a priori ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ έστω και η απειροελάχιστη πιθανότητα να μετανοήσει! Δηλαδή, οι χειρότεροι εγκληματίες του κόσμου (βιαστές, κατά συρροή δολοφόνοι, έμποροι ναρκωτικών κ.α) είναι επιδεκτικοί μετάνοιας και άξιοι να λάβουν άφεση αμαρτιών - μόνο ο βλάσφημος όχι! Αυτή λοιπόν είναι η «εξήγηση» για τα σκληρά λόγια του Ιησού. Όποιος βρίζει και αρνείται το Άγιο Πνεύμα δεν θα συγχωρεθεί ΠΟΤΕ, επειδή ΠΟΤΕ δεν πρόκειται να μετανοήσει!

Στην ίδια σελίδα όμως, λίγες μόνο γραμμές παραπάνω και συγκεκριμένα στα ψιλά γράμματα των σημειώσεων του κεφαλαίου, διαβάζουμε τα εξής:

«(…) Εννοεί ο Χριστός αυτούς που συστηματικά αντιδρούν και μέχρι θανάτου τους δεν δέχονται τη σωτηρία χάρη του Αγίου Πνεύματος.» (3)

Α, γι αυτούς μιλάμε λοιπόν! Είπα κι εγώ… - Δηλαδή, αν κάποιος ΔΕΝ αντιδρά συστηματικά και δεχθεί τη σωτηρία χάρη του Αγίου Πνεύματος εγκαίρως, ήτοι προ θανάτου, τότε όλα είναι εντάξει, ε; Τότε δεν ισχύουν αυτά που είπε ο Ιησούς με περίσσια σαφήνεια και αυστηρότητα!

Φ: Αν μετανοήσεις, συγχωρείσαι! Αν όμως παραμένεις αιρετικός, πώς να συγχωρεθείς; Καλά τα λέει ο Κολιτσάρας.

Κ: Ο Κολιτσάρας παίζει με τις λέξεις για να σώσει την παρτίδα. Ασ’ τον λοιπόν αυτόν! Άλλωστε αν όντως ίσχυε αυτό, ότι δηλαδή εφόσον υπάρξει ειλικρινής μετάνοια, όλα συγχωρούνται -ακόμα κι η βλασφημία κατά του Α. Πνεύματος-, τότε τι νόημα είχαν τα λόγια του Ιησού; Για ποιόν λόγο να κάνει ειδική και τόσο εκτενή αναφορά στο θέμα, αντιδιαστέλλοντας την εν λόγω βλασφημία ακόμα και με τον υβριστικό λόγο κατά αυτού του ιδίου, εάν η συγχώρεση όντως ήταν δυνατή για όλες ανεξαιρέτως τις αμαρτίες; Είναι σαν να λέει ο πρύτανης (Χριστός) στους φοιτητές (ανθρώπους): «Μπορείτε να αφήσετε οποιοδήποτε μάθημα θέλετε (αμαρτίες). Διαβάστε, ξαναδώστε το και θα περάσετε (συγχώρεση). Αλλά αν αφήσετε το μάθημα Χ (βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος), τότε πάει, τέλειωσε! Δεν πρόκειται να το περάσετε ποτέ - ακόμα κι αν πάρετε σύνταξη από ’δώ!» Οι φοιτητές όπως είναι φυσικό, τρελαμένοι μ’ αυτά που ακούν και υπό τη δαμόκλειο σπάθη τής οριστικής και αμετάκλητης απώλειας τού πτυχίου (σωτηρίας), προσπαθούν να βγάλουν κάποια άκρη. Μέχρι που κάποιος σύμβουλος (θεολόγος) αναλαμβάνει να τούς εξηγήσει τα λόγια του πρύτανη και να βάλει τα πράγματα στη θέση τους. Και τους λέει λοιπόν: «Κοιτάξτε, ίσως απορείτε, γιατί ειδικά το συγκεκριμένο μάθημα να μην είναι δυνατόν να το περάσετε άπαξ και το αφήσετε, όμως ο λόγος είναι πολύ απλός: Επειδή εάν το αφήσετε, σας διαβεβαιώ, ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ να διαβάσετε για να μπορέσετε να ξαναδώσετε!!» Για να συμπληρώσει λίγο αργότερα: «Βασικά, ο πρύτανης αναφερόταν σ’ αυτούς που συστηματικά δεν διαβάζουν και δεν προετοιμάζονται για την επανεξέταση! Αυτοί που θα προετοιμαστούν σωστά, ασφαλώς και μπορούν να περάσουν!». Ήξεις, αφήξεις (,) ου (,) εν πολέμω θνήξεις, δηλαδή. Κι έτσι καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι τελικά... όλα τα μαθήματα μπορούν να τ’ αφήσουν οι φοιτητές! Το αν κάποτε θα μπορέσουν και να τα περάσουν, εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο από το επίπεδο της προετοιμασίας τους! Μένουμε όμως με τη βασανιστική απορία γιατί ο πρύτανης δεν είπε αυτό το απλό πράγμα ευθύς εξαρχής;

Φ: Ρωτάς τι νόημα είχαν τα λόγια τού Ιησού αφού τελικά όλες οι αμαρτίες είναι αφέσιμες. Έχουν νόημα διότι μετάνοια αιρετικού σημαίνει να βαπτισθεί Ορθόδοξος. Είναι έμπρακτη μετάνοια αυτή. Αν όμως βλαστημά κατά τού Αγίου Πνευματος παραμένοντας αιρετικός, τότε δεν συγχωρείται αυτή η αμαρτία. Είπαμε όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι κολάζεται κιόλας.

Κ: Ακριβώς! ΑΝ παραμείνει αιρετικός! Αν όμως δεν παραμείνει και μετανοήσει, τότε ακόμα κι αυτή η υποτίθεται φοβερή και τρομερή, κυρίως δε ασυγχώρητη αμαρτία, … συγχωρείται, έτσι δεν είναι; Όμως αν είναι έτσι, ποια ακριβώς είναι η διαφορά από τις υπόλοιπες αμαρτίες; Κι εκείνες προφανώς μόνο αν μετανοήσει αυτός που τις διέπραξε, συγχωρούνται! Εκτός κι αν κάνω λάθος και η άφεση δίνεται ούτως ή άλλως, οπότε το πράγμα αλλάζει!

Φ: …

Κ: Η ουσία παραμένει μία: Εάν όλες, μα όλες ανεξαιρέτως οι αμαρτίες, ακόμα και η χειρότερη, ήτοι η βλασφημία κατά τού Αγίου Πνεύματος, μπορούν να συγχωρεθούν, τότε δεν υπάρχει -ούτε και υπήρχε-, κανένας απολύτως λόγος να αναφερόμαστε ξεχωριστά σε κάποιες απ’ αυτές παρουσιάζοντας τες ως κατ’ αρχήν ασυγχώρητες και βαρύνουσας σημασίας για τη σωτηρία μας μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου! Θυμήσου το παράδειγμα με τον πρύτανη. Νομίζω τα λέει όλα. Έτσι λοιπόν, επαναλαμβάνω το κρίσιμο ερώτημα: Είναι τελικά ή δεν είναι επιδεκτικός μετάνοιας ο βλάσφημος; Κάποιοι συντάσσονται με την άποψη ότι δεν είναι. Ο Κολιτσάρας πάντως (και η επίσημη Εκκλησία που ενέκρινε τη συγκεκριμένη ερμηνεία), όπως προανέφερα υποπίπτει σε μια κραυγαλέα αντίφαση όταν από τη μια λέει «εκείνος […] δεν θα λάβη άφεσιν της αμαρτίας του ούτε εις την παρούσα ούτε εις την μέλλουσα ζωήν, διότι θα έχει σκληρυνθή πλέον η καρδία του και θα είναι ανεπίδεκτος μετάνοιας», κι από την άλλη διευκρινίζει ότι «εννοεί ο Χριστός αυτούς που συστηματικά αντιδρούν και μέχρι θανάτου τους δεν δέχονται τη σωτηρία χάρη τού Αγίου Πνεύματος»!

Φ: …

Κ: Και κάτι ακόμα: Είπες πριν πως το γεγονός ότι δεν συγχωρείται η αμαρτία στον βλάσφημο, δεν σημαίνει ότι κολάζεται κιόλας. Στη Μυριόβιβλο όμως διάβασα ότι «η βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος […] δε θα συγχωρηθή, γιατί αντιτίθεται προς αυτό το ίδιο το μυστήριο τής θείας οικονομίας αφού το Άγιο Πνεύμα είναι η Πηγή, ο Δοτήρας των τριαδικών θεουργικών ενεργειών, οι οποίες ακριβώς πραγματοποιούν το μυστήριο της σωτηρίας», ενώ τα ίδια ακριβώς λέει και η Ο.Ο.Δ.Ε.: «Παρατηρούμε, ότι η εναντίωση στο Άγιο Πνεύμα ειδικά, είναι το σοβαρότερο αμάρτημα! Γιατί αρνείται έτσι κάποιος, τον μοναδικό εκείνο φορέα της Χάριτος, που θα τού δώσει μετάνοια και σωτηρία».

Οι ομόδοξοι σου λοιπόν είναι σαφέστατοι: Το συγκεκριμένο αμάρτημα όχι μόνο ΔΕΝ συγχωρείται, αλλά έχει και συνέπεια την απώλεια τής σωτηρίας! Ότι δηλαδή είχα καταλάβει κι εγώ από την πρώτη κιόλας στιγμή που διάβασα το εν λόγω εδάφιο! - Αχ, ρε πατέρα, όπου κι αν βρίσκεσαι αυτή τη στιγμή, είχα δίκιο ή άδικο που κουνούσα τότε το κεφάλι μου;

Φ: Είχες άδικο. Κάτι ήξερε ο πατέρας σου παραπάνω, αλλά τον υποτίμησες. Άναβέ του κανένα κερί. Θα του ανάψω κι εγώ ένα την Κυριακή.

Κ: … ;?!

(Ευγενική κι ανθρώπινη η πρόθεση του φίλου μου, αλλά για μένα εντελώς ακατανόητη! Σιγά μην έπρεπε ν’ ανάψει κάποιο κερί σ’ αυτόν τον κόσμο για να θυμηθώ τον αγαπημένο μου πατέρα ή για να εξευμενιστεί ο Θεός απέναντι του!)



Π Α Ρ Α Π Ο Μ Π Ε Σ

[1] Eνδεικτικά στις σελίδες:.... 

http://www.oodegr.com/neopaganismos/ag.grafi/kopria1.htm
http://www.oodegr.com/neopaganismos/ag.grafi/xairetismos1.htm
http://www.oodegr.com/oode/grafi/kd/ioyda_than1.htm

[2] ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ ΒΙΒΛΟΣ, εκδ. Κ. ΚΟΥΜΟΥΝΔΟΥΡΕΑ,
(ερμηνευτική απόδοση : Ι. Θ. Κολιτσάρα), τ. 6, σ. 53

[3] Ομ.