Μεγάλη μέρα αύριο - γιορτάζει ο Μέγας, Άγιος και Ισαπόστολος Κωνσταντίνος και μαζί παίρνουν τα σκάγια κι… εμένα! Έτσι λοιπόν, είπα τιμής ένεκεν να επιχειρήσουμε μια μικρή αναδρομή στο παρελθόν για να δούμε κατά πόσο κάποια πράγματα για τα οποία συχνά γίνεται λόγος, είναι δυνατόν να ευσταθούν. Για να μην επισύρω δε τη μήνι των χριστιανών αναγνωστών, μέρα πού ’ναι, δηλώνω ευθύς εξαρχής ότι δεν πρόκειται ν’ ασχοληθώ καθόλου με τις γνωστές κατηγορίες που προσάπτονται στον Κωνσταντίνο (αφού άλλωστε το θέμα αυτό είναι από μόνο του εξαιρετικά αμφισβητούμενο), αλλά αποκλειστικά και μόνο με το ζήτημα τής μεταστροφής του.
..
Ως γνωστόν, λοιπόν, ο Κωνσταντίνος αρχικά ήταν ηλιολάτρης. Αργότερα, όμως, και συγκεκριμένα αμέσως μετά τη νίκη του επί του Μαξεντίου στην περίφημη μάχη τής Μιλβίας γέφυρας το 312, μεταστράφηκε υπέρ του Χριστιανισμού βοηθώντας τον αρχικά να κρατηθεί στη ζωή και κατόπιν να ενισχυθεί έως ότου τελικά εδραιωθεί ως η επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας. Αιτία δε της μεταστροφής του αυτής όπως λίγο-πολύ όλοι γνωρίζουμε, υπήρξε ένα θεόπεμπτο όραμα που είδε παρουσία ολοκλήρου του στρατεύματος την παραμονή της μάχης: έναν φωτεινό σταυρό σχηματιζόμενο από τα γράμματα Χ και Ρ, ο οποίος πλαισιωνόταν από την επιγραφή: «(Εν) τούτω νίκα»! Ο Κωνσταντίνος λοιπόν -με αρωγή εξ ουρανού- νίκησε, και από τότε το επίμαχο μονόγραμμα ΧΡ (Χριστός) κοσμούσε και τις ασπίδες των στρατιωτών του. Όλα αυτά σίγουρα ακούγονται για τους πιστούς πολύ όμορφα κι ωραία, ο αντίλογος ωστόσο λέει τα εξής:
..
α) Η προαναφερθείσα εκδοχή της θεοσημίας παραδίδεται από τον Ευσέβιο στον Βίο Κωνσταντίνου, ανεξηγήτως, όμως, όχι και στην Εκκλησιαστική Ιστορία. Εκεί ο Ευσέβιος απλώς αναφέρει ότι ο Κωνσταντίνος ξεκινώντας για τη μάχη «προσευχήθηκε στον Θεό τού ουρανού και για τον Λόγο Του, τον Ιησού Χριστό»! Αν καταλαβαίνω δηλαδή καλά και δεν μου διαφεύγει κάποια καθοριστικής σημασίας λεπτομέρεια, ο μέχρι τότε ακόμα ηλιολάτρης Κωνσταντίνος υποτίθεται πως ανέπεμψε προσευχή σε έναν Θεό που ακόμα δεν είχε… βιώσει και αποδεχθεί!! Και σαν να μην έφτανε αυτό, ακόμα κι ο ίδιος ο Βίος Κωνσταντίνου σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα γράφτηκε το 337 και κακώς αποδίδεται στον Ευσέβιο (1)! Οπότε;
..
β) Σύμφωνα με τον Λακτάντιο, σύγχρονο τού Κωνσταντίνου και δάσκαλο του Κρίσπου, το όραμα δεν εμφανίστηκε μέρα-μεσημέρι και μπροστά σε χιλιάδες μάρτυρες, αλλά… στον ύπνο τού μεγάλου αυτοκράτορα!
..
γ) Οι μεταγενέστερες μαρτυρίες που επιβεβαιώνουν το περίφημο όραμα (π.χ. των Σωζομενού, Σωκράτη του Σχολαστικού, Φιλοστοργίου και Νικηφόρου Καλλίστου Ξανθόπουλου), αναρωτιέμαι τι αποδεικτική αξία μπορεί να έχουν από τη στιγμή που απλώς αναπαράγουν και εξωραΐζουν τις… αρχικές εκδοχές της ιστορίας; Ας κρατήσουμε, λοιπόν, τις αρχικές πηγές, δηλαδή τον Ευσέβιο και τον Λακτάντιο, κι ας αφήσουμε όλες εκείνες που ευλαβώς προστέθηκαν στους αιώνες που ακολούθησαν. Και ο μεν Λακτάντιος έκανε λόγο για ενύπνιο, ο δε Ευσέβιος για απλή προσευχή, ενώ μόνο ο συγγραφέας τού Βίου Κωνσταντίνου -που όπως είπαμε, κακώς συγχύθηκε με τον Ευσέβιο- μίλησε για «όραμα μέρα-μεσημέρι ενώπιον χιλιάδων αυτοπτών μαρτύρων»! Ε, όπως και να το κάνουμε, είναι μια διαφορά αυτή, δεν νομίζετε;
..
δ) Ο Κωνσταντίνος -αξίζει να επισημανθεί αυτό- είχε βεβαρημένο ιστορικό με τα… οράματα. Μόλις δύο χρόνια πριν από τη θεοσημία (που τελικά ίσως και να ’ταν όνειρο ή -ακόμα χειρότερα- απλή προσευχή), είχε δεί μετά τη νίκη εναντίον του πεθερού του Μαξιμιανού ένα άλλο… -αν μη τι άλλο- περίεργο όραμα: «ότι ο θεός Ήλιος και η θεά Νίκη τού προσέφεραν δύο δάφνινα στεφάνια με ορισμένα σημεία στο κέντρο τους, τα οποία ερμηνεύθηκαν από τον ιερέα ότι θα βασίλευε τριάντα χρόνια (ΧΧΧ) στην αυτοκρατορία» (2). Με όλη την καλή διάθεση λοιπόν, και με το συμπάθιο δηλαδή: σαν πολύ δεν πάει με τα οράματα και τ’ αλλοπρόσαλα σημεία;
....
ε) Το Χριστόγραμμα (ΧΡ) που καθιέρωσε ο Κωνσταντίνος μετά το εξαιρετικά αμφιλεγόμενο όραμά του, μπορεί μεν να ήταν ήδη ευρέως διαδεδομένο εντός της χριστιανικής κοινότητας, εξίσου διαδεδομένο όμως φαίνεται ότι ήταν και στην παγανιστική λατρεία ως σύμβολο για τη λέξη χρηστόν η οποία αναφερόμενη σε οιωνούς και προφητείες, σήμαινε «αίσιο, ευοίωνο» (3), ενώ σύμφωνα με μιαν άλλη εκδοχή χρησιμοποιούνταν και ως σύμβολο του Χρόνου. Συνεκτιμώντας τώρα το γεγονός ότι τη συγκεκριμένη ημέρα μια συζυγία πλανητών θα μπορούσε συνδεόμενη με κάποιους αστερισμούς και άστρα να είχε παραγάγει ένα σχήμα που θυμίζει τα γράμματα Χ και Ρ, είναι δυνατόν ο Κωνσταντίνος να θέλησε απλώς να μετατρέψει έναν για τους παγανιστές κακό οιωνό σε έναν «χρηστό» εμπνέοντας από κοινού τόσο τους χριστιανούς όσο και τους παγανιστές στρατιώτες του και βάζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τις βάσεις για την επίτευξη τού στόχου «μία αυτοκρατορία, ένας αυτοκράτορας, μία πίστη».
..
στ) Στην αψίδα θριάμβου που ανεγέρθηκε προς τιμήν του αυτοκράτορα μετά τη νίκη στη μάχη της Μιλβίας, δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά σε οτιδήποτε θα μπορούσε να συνδεθεί με τον χριστιανικό Θεό. Παντού απεικονίζονται οι γνώριμες παγανιστικές θεότητες (π.χ. της Νίκης, των εποχών, των ποταμών κ.α.) να βοηθούν τους Ρωμαίους στρατιώτες, ενώ ακόμα και η φράση «μέσω θείας εμπνεύσεως» που αναγράφεται πάνω από την κεντρική αψίδα και που συχνά απομονώνεται από τους χριστιανούς ως απόδειξη τής ιστορικότητας του οράματος, εντός τού συμφραστικού της πλαισίου ακούγεται εντελώςδιαφορετικά και πάντως απόλυτα ουδέτερη! Λέει, λοιπόν, η επιγραφή αυτή σε ελεύθερη μετάφραση:
..
..
..
..
Ως γνωστόν, λοιπόν, ο Κωνσταντίνος αρχικά ήταν ηλιολάτρης. Αργότερα, όμως, και συγκεκριμένα αμέσως μετά τη νίκη του επί του Μαξεντίου στην περίφημη μάχη τής Μιλβίας γέφυρας το 312, μεταστράφηκε υπέρ του Χριστιανισμού βοηθώντας τον αρχικά να κρατηθεί στη ζωή και κατόπιν να ενισχυθεί έως ότου τελικά εδραιωθεί ως η επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας. Αιτία δε της μεταστροφής του αυτής όπως λίγο-πολύ όλοι γνωρίζουμε, υπήρξε ένα θεόπεμπτο όραμα που είδε παρουσία ολοκλήρου του στρατεύματος την παραμονή της μάχης: έναν φωτεινό σταυρό σχηματιζόμενο από τα γράμματα Χ και Ρ, ο οποίος πλαισιωνόταν από την επιγραφή: «(Εν) τούτω νίκα»! Ο Κωνσταντίνος λοιπόν -με αρωγή εξ ουρανού- νίκησε, και από τότε το επίμαχο μονόγραμμα ΧΡ (Χριστός) κοσμούσε και τις ασπίδες των στρατιωτών του. Όλα αυτά σίγουρα ακούγονται για τους πιστούς πολύ όμορφα κι ωραία, ο αντίλογος ωστόσο λέει τα εξής:
..
α) Η προαναφερθείσα εκδοχή της θεοσημίας παραδίδεται από τον Ευσέβιο στον Βίο Κωνσταντίνου, ανεξηγήτως, όμως, όχι και στην Εκκλησιαστική Ιστορία. Εκεί ο Ευσέβιος απλώς αναφέρει ότι ο Κωνσταντίνος ξεκινώντας για τη μάχη «προσευχήθηκε στον Θεό τού ουρανού και για τον Λόγο Του, τον Ιησού Χριστό»! Αν καταλαβαίνω δηλαδή καλά και δεν μου διαφεύγει κάποια καθοριστικής σημασίας λεπτομέρεια, ο μέχρι τότε ακόμα ηλιολάτρης Κωνσταντίνος υποτίθεται πως ανέπεμψε προσευχή σε έναν Θεό που ακόμα δεν είχε… βιώσει και αποδεχθεί!! Και σαν να μην έφτανε αυτό, ακόμα κι ο ίδιος ο Βίος Κωνσταντίνου σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα γράφτηκε το 337 και κακώς αποδίδεται στον Ευσέβιο (1)! Οπότε;
..
β) Σύμφωνα με τον Λακτάντιο, σύγχρονο τού Κωνσταντίνου και δάσκαλο του Κρίσπου, το όραμα δεν εμφανίστηκε μέρα-μεσημέρι και μπροστά σε χιλιάδες μάρτυρες, αλλά… στον ύπνο τού μεγάλου αυτοκράτορα!
..
γ) Οι μεταγενέστερες μαρτυρίες που επιβεβαιώνουν το περίφημο όραμα (π.χ. των Σωζομενού, Σωκράτη του Σχολαστικού, Φιλοστοργίου και Νικηφόρου Καλλίστου Ξανθόπουλου), αναρωτιέμαι τι αποδεικτική αξία μπορεί να έχουν από τη στιγμή που απλώς αναπαράγουν και εξωραΐζουν τις… αρχικές εκδοχές της ιστορίας; Ας κρατήσουμε, λοιπόν, τις αρχικές πηγές, δηλαδή τον Ευσέβιο και τον Λακτάντιο, κι ας αφήσουμε όλες εκείνες που ευλαβώς προστέθηκαν στους αιώνες που ακολούθησαν. Και ο μεν Λακτάντιος έκανε λόγο για ενύπνιο, ο δε Ευσέβιος για απλή προσευχή, ενώ μόνο ο συγγραφέας τού Βίου Κωνσταντίνου -που όπως είπαμε, κακώς συγχύθηκε με τον Ευσέβιο- μίλησε για «όραμα μέρα-μεσημέρι ενώπιον χιλιάδων αυτοπτών μαρτύρων»! Ε, όπως και να το κάνουμε, είναι μια διαφορά αυτή, δεν νομίζετε;
..
δ) Ο Κωνσταντίνος -αξίζει να επισημανθεί αυτό- είχε βεβαρημένο ιστορικό με τα… οράματα. Μόλις δύο χρόνια πριν από τη θεοσημία (που τελικά ίσως και να ’ταν όνειρο ή -ακόμα χειρότερα- απλή προσευχή), είχε δεί μετά τη νίκη εναντίον του πεθερού του Μαξιμιανού ένα άλλο… -αν μη τι άλλο- περίεργο όραμα: «ότι ο θεός Ήλιος και η θεά Νίκη τού προσέφεραν δύο δάφνινα στεφάνια με ορισμένα σημεία στο κέντρο τους, τα οποία ερμηνεύθηκαν από τον ιερέα ότι θα βασίλευε τριάντα χρόνια (ΧΧΧ) στην αυτοκρατορία» (2). Με όλη την καλή διάθεση λοιπόν, και με το συμπάθιο δηλαδή: σαν πολύ δεν πάει με τα οράματα και τ’ αλλοπρόσαλα σημεία;
....
ε) Το Χριστόγραμμα (ΧΡ) που καθιέρωσε ο Κωνσταντίνος μετά το εξαιρετικά αμφιλεγόμενο όραμά του, μπορεί μεν να ήταν ήδη ευρέως διαδεδομένο εντός της χριστιανικής κοινότητας, εξίσου διαδεδομένο όμως φαίνεται ότι ήταν και στην παγανιστική λατρεία ως σύμβολο για τη λέξη χρηστόν η οποία αναφερόμενη σε οιωνούς και προφητείες, σήμαινε «αίσιο, ευοίωνο» (3), ενώ σύμφωνα με μιαν άλλη εκδοχή χρησιμοποιούνταν και ως σύμβολο του Χρόνου. Συνεκτιμώντας τώρα το γεγονός ότι τη συγκεκριμένη ημέρα μια συζυγία πλανητών θα μπορούσε συνδεόμενη με κάποιους αστερισμούς και άστρα να είχε παραγάγει ένα σχήμα που θυμίζει τα γράμματα Χ και Ρ, είναι δυνατόν ο Κωνσταντίνος να θέλησε απλώς να μετατρέψει έναν για τους παγανιστές κακό οιωνό σε έναν «χρηστό» εμπνέοντας από κοινού τόσο τους χριστιανούς όσο και τους παγανιστές στρατιώτες του και βάζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τις βάσεις για την επίτευξη τού στόχου «μία αυτοκρατορία, ένας αυτοκράτορας, μία πίστη».
..
στ) Στην αψίδα θριάμβου που ανεγέρθηκε προς τιμήν του αυτοκράτορα μετά τη νίκη στη μάχη της Μιλβίας, δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά σε οτιδήποτε θα μπορούσε να συνδεθεί με τον χριστιανικό Θεό. Παντού απεικονίζονται οι γνώριμες παγανιστικές θεότητες (π.χ. της Νίκης, των εποχών, των ποταμών κ.α.) να βοηθούν τους Ρωμαίους στρατιώτες, ενώ ακόμα και η φράση «μέσω θείας εμπνεύσεως» που αναγράφεται πάνω από την κεντρική αψίδα και που συχνά απομονώνεται από τους χριστιανούς ως απόδειξη τής ιστορικότητας του οράματος, εντός τού συμφραστικού της πλαισίου ακούγεται εντελώςδιαφορετικά και πάντως απόλυτα ουδέτερη! Λέει, λοιπόν, η επιγραφή αυτή σε ελεύθερη μετάφραση:
Στον αυτοκράτορα Φλάβιο Κωνσταντίνο τον Μέγα, τον ευσεβή και ευλογημένο Αύγουστο, η Σύγκλητος και ο λαός τής Ρώμης, αφιερώσαμε αυτή την αψίδα θριάμβου επειδή μέσω θείας εμπνεύσης και μεγαλείου τού πνεύματος εκδικήθηκε με τον στρατό του και με δίκαια χρήση των όπλων τόσο τον τύραννο όσο και τους οπαδούς αυτού ελευθερώνοντας το κράτος.«Μέσω θείας εμπνεύσεως» λοιπόν από τη μία, φουλ παγανιστικές θεότητες από την άλλη! Αν μη τι άλλο, διπλωμάτης ο Κωνσταντίνος... Θα ήταν, λοιπόν, υπερβολικά ασεβές, αγαπητοί φίλοι, αν χαρακτήριζα τις ιστορίες περί θεϊκών οραμάτων με χιλιάδες αυτόπτες μάρτυρες και πλήθη αγγέλων που σχημάτιζαν το «εν τούτω Νίκα»... σενάριο επιστημονικής φαντασίας;
..
..
..
Π Α Ρ Α Π Ο Μ Π Ε Σ
[1] Ενδεικτικά Βασίλιεφ:
..
[2] Πάπυρος Larousse Britannica, τ. 31, σ. 708, λήμμα: Κωνσταντίνος Α´, ο Μέγας
..
[3] Liddel & Scott, τ. 4, σ. 658, λήμμα: χρηστός
..
Επίσης:
..
Freke & Gandy, Τα μυστήρια του Ιησού, σ. 333, εκδ. ΕΝΑΛΙΟΣ
[3] Liddel & Scott, τ. 4, σ. 658, λήμμα: χρηστός
..
Επίσης:
..
Freke & Gandy, Τα μυστήρια του Ιησού, σ. 333, εκδ. ΕΝΑΛΙΟΣ
..
..
..
.gif)
10 σχόλια:
Και κάτι ακόμα: κατά τον π.
Μεταλληνό
έχει ουσιαστική σημασία
ότι το όνομα Κωνσταντίνος -το οποίο εκφράζει σταθερότητα και
δύναμη χαρακτήρα- επικράτησε στη Δύση, «μολονότι εννοιολογικά
προέρχεται από την ελληνική γλώσσα», και συγκεκριμένα «από το
ρήμα ίσταμαι και ίστημι».
Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω αν κρύβει κάποια σκοπιμότητα η
σύνδεση τού επίμαχου ονόματος με την ελληνική γλώσσα, όπως
και να ’χει όμως, ας μου επιτραπεί η παρατήρηση ότι η ετυμολογική
πρόταση τού π. Μεταλληνού -σύμφωνα πάντα με την κρατούσα
επιστημονική άποψη- ελέγχεται ως ανακριβής. Το όνομα τού
Κωνσταντίνου προέρχεται από το λατινικό επίθετο konstant το οποίο
με τη σειρά του προέκυψε από τη μετοχή ενεστώτα kontans(-antis)
τού ρήματος constare («στέκομαι σταθερά»). To «stare» τώρα
ασφαλώς και ΔΕΝ βγήκε από το αρχαιοελληνικό «ίστημι», αλλά
πρόκειται -το επαναλαμβάνω για να μην υπάρξουν τώρα άλλου
είδους παρεξηγήσεις: πάντα σύμφωνα με τα παγκοσμίως ισχύοντα
γλωσσολογικά δεδομένα- περί μιας «παράλληλης» εξέλιξης.
το επίθετο «στερρός» το έχετε ακούσει ποτε;
Εσύ λες για το δικό σου όνομα.Εγώ τί να πω,που αυτός με το δικό μου,έσφαξε ένα μάτσο αθώους ανθρώπους;ς
Αγαπητέ Θου Βου,
καταρχάς να σε καλωσορίσω στο «τι εστίν αλήθεια;». Για το επίθετο
τώρα που ανέφερες, δεν νομίζω ότι αλλάζει κάτι. Το «στερρός» μπορεί
μεν να παρουσιάζει αξιοσημείωτη μορφολογική και σημασιολογική
σύγκλιση με το λατινικό «stare», όμως -το επισήμανα δις, να το
επαναλάβω και πάλι- σύμφωνα πάντα με τα παγκοσμίως ισχύοντα
γλωσσολογικά δεδομένα, ούτε αυτή η λέξη προήλθε από τα Ελληνικά.
Το ότι ένα αξιοσημείωτο ποσοστό τού λεξιλογίου διαφόρων -κυρίως
ευρωπαϊκών- γλωσσών ανάγεται μέσω των Λατινικών στην Αρχαία
Ελληνική, είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο. Αυτό όμως δεν σημαίνει
και ότι όλες οι ξένες λέξεις που παρουσιάζουν ομοιότητες με τις
αντίστοιχες αρχαιοελληνικές, αποτελούν δάνεια από την -ασφαλώς
υπέροχη- γλώσσα των προγόνων μας. Ούτε βέβαια και η παλαιότητα
τής γλώσσας μας αποτελεί αδιάσειστο τεκμήριο. Δε σημαίνει δηλαδή
ότι επειδή η Ελληνική είναι κοντά μία χιλιετία παλαιότερη από τη
Λατινική, κάθε λατινική λέξη εξ ορισμού προήλθε από τα Ελληνικά.
Αν ήταν έτσι, τότε θα έπρεπε κι εμείς να χρωστάμε στα Χεττιτικά
που -τουλάχιστον μέχρι στιγμής- μας ρίχνουν στο… κεφάλι κάνα δυο
αιώνες! Αυτό απλά δεν το δέχεται η επιστήμη τής γλωσσολογίας.
Κι επειδή λοιπόν ο π. Μεταλληνός κατέχει απόλυτα τους κανόνες
τής επιστημονικής έρευνας και τους αποδίδει στο ακέραιο τον δέοντα
σεβασμό, γι’ αυτό ακριβώς έκανα κι εγώ τη συγκεκριμένη παρατήρηση.
Είναι βέβαια δικαίωμα τού καθενός να αποδέχεται και να αμφισβητεί
το οτιδήποτε. Εγώ απλώς επισήμανα ποιο είναι το επιστημονικά
αποδεκτό. Όπως και να ´χει πάντως, σ’ ευχαριστώ για το σχόλιό σου.
Ρε συ asterix, εγώ ξέρω πώς σε λένε και καταλαβαίνω τι εννοείς!
Οι άλλοι όμως που δε σε ξέρουν, πού να καταλάβουν; Αλλά στάσου…
μόλις τώρα μου έδωσες μια ιδέα: μαντέψτε λοιπόν, αγαπητοί
μου φίλοι, ποιο μπορεί να είναι το κανονικό όνομα τού asterix!!
Ανεπιφύλακτα και δίχως δεύτερη σκέψη τάσσομαι υπέρ του Μ.Κωνσταντίνου.
Ο άνθρωπος αυτός κατάφερε:
-να εισάγει μια θρησκεία στην οποίαν δεν πίστεψε ποτέ
-να σκοτώσει τη γυναίκα του και τον γιο του (Κρίσπο-Φαύστα)
-να χτίσει μια πόλη που μυστηριωδώς προϋπήρχε αιώνες ολόκληρους
-να την ξέρουμε με το όνομά του ενώ ουδέποτε ονομάστηκε έτσι παρά μόνο στα νεώτερα χρόνια
-να βασίσει τα πάντα σε ένα όραμα που μυστηριωδώς είδε μόνο αυτός
-να είναι Ρωμαίος (με τα σημερινά δεδομένα Σέρβος) και παρά ταύτα δίχως να ξέρει μια λέξη στα ελληνικά να θεωρείται Έλληνας (sic)
Και παρά ταύτα να θεωρείται Μέγας! Ναι λοιπόν, είμαι μαζί του! Τέτοιος μεγαλοαπατεώνας δεν πρέπει να'χει περπατήσει στη γή και να έτυχε τέτοιας αναγνώρισης κιόλας!
Λοιπόν, για το αν ο Κωνσταντίνος πίστεψε ποτέ πραγματικά ή όχι, ό,τι και
να πει κανείς παρακινδυνευμένο θα ’ναι. Το ίδιο και για τον θάνατο τού
Κρίσπου και τής Φαύστας. Για τα δύο αυτά ζητήματα θα πρέπει, νομίζω,
να κρατήσουμε επιφυλακτική στάση, αφού όπως τόνισα και στο αρχικό
κείμενο, το θέμα είναι εξαιρετικά αμφισβητούμενο. Για ένα μόνο θα
διαφωνήσω μαζί σου χωρίς καμία επιφύλαξη: για το ότι και καλά δεν ήξερε
ούτε μία λέξη στα Ελληνικά. Και τότε πώς διάβασε, ρε συ, την επιγραφή
«Τούτω Νίκα»; Χμμμ, εκτός αν τελικά -όπως παραδίδει ο Λακτάντιος-
το κείμενο ήταν όντως στα Λατινικά («Ιn hoc signo vinces»), οπότε δεν
θα υπήρχε πρόβλημα κατανόησης (και συνεννόησης)…
Κοίτα, αναφορικά με την επιφυλακτική στάση που αναφέρεις στα 2 θέματα, συμφωνώ εν μέρει. Λέω εν μέρει, διότι υπάρχει και μια άλλη προσέγγιση η οποία αν μη τι άλλο έχει μεγάλο ενδιαφέρον.
Ναι μεν ο μύθος τον θέλει να έγινε χριστιανός, επί των ημερών του όμως πρακτικά δεν υπάρχει ούτε ένα αποδεικτικό στοιχείο επί τούτου. Τα περισσότερα είναι μεταγενέστερα. Τουναντίον, όπως κι εσύ αναφέρεις υπάρχουν άλλα που δείχνουν το αντίθετο, όπου όσο ελλιπή κι αν είναι, τουλάχιστον υφίστανται.
Επίσης, αναφορικα΄με τους Κρίσπο-Φαύστα, δεν μπορώ να πω ότι έχω διαβάσει κάποια περισσότερο τεκμηριωμένη άποψη αναφορικά με τη συγκεκριμένη τακτική που ήταν επί αιώνες (ιδίως στους Ρωμαίους) εξαιρετικά συνηθισμένη.
Στα προτερήματα του Μεγάλου ξεχάστε να αναφέρετε και ότι είχε μητέρα μια πασίγνωστη αρχαιολόγο με διαπρεπές ανασκαφικό έργο
Καλημέρα, το αναφέρω εδώ, χεχε...
Δημοσίευση σχολίου