Περί θεοπνευστίας

..
....................................
K:..Λοιπόν, αυτό που λέτε για τις αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων, ότι και καλά είναι θεόπνευστες, ειλικρινά δεν το καταλαβαίνω. Για την ακρίβεια, το απορρίπτω διαρρήδην!

Φ:..Κατάλαβα. Όπως ακριβώς κι οι προτεστάντες. Αλλά τι προτεστάντης, τι άθεος - το ίδιο είναι!

K:..Ξεκόλλα, ρε συ, επιτέλους με τους προτεστάντες και τους άθεους και άκου!

Φ:..Εντάξει, ακούω. Με ποιο σκεπτικό λοιπόν απορρίπτεις το δόγμα της θεοπνευστίας των Συνοδικών αποφάσεων;

Κ:..Πρώτον, επειδή δεν αποδέχομαι τον συγκεκριμένο Ιουδαιοχριστιανικό Θεό ούτε δύναμαι να γνωρίζω την ύπαρξη κάποιου άλλου ۠ κυρίως όμως επειδή η σκοτεινή προϊστορία τής εν λόγω πηγής πίστης δεν μας προδιαθέτει να πιστέψουμε ότι κάτι τέτοιο πράγματι μπορεί να ισχύει. Πώς θα μπορούσα για παράδειγμα να παραβλέψω τα παρασκήνια της τόσο καθοριστικής για τον χριστιανισμό Συνόδου της Νίκαιας όπου οι επίσκοποι που δεν προσυπέγραψαν το «Σύμβολο τής πίστεως» εξορίστηκαν, ενώ άλλοι που συμφώνησαν όπως ο Μάρις τής Χαλκηδόνας, ο Θέογνις της Νίκαιας και ο Ευσέβιος τής Νικομήδειας, αργότερα το μετάνιωσαν κι εξέφρασαν εκ των υστέρων ανοιχτά τη διαφωνία τους; Ο Ευσέβιος φερ’ ειπείν βρήκε το θάρρος να γράψει στον Κωνσταντίνο:

«Διαπράξαμε μια ασεβή πράξη, Ηγεμόνα, υπογράφοντας μια βλασφημία από φόβο γιά σένα»! (1)

Πού βλέπεις, λοιπόν, εσύ εδώ επέμβαση τού... Αγίου Πνεύματος; Εγώ μόνο επέμβαση τής... αγίας ράβδου βλέπω!

Φ:..Ας αφήσουμε τις εξορίες στην άκρη. Αυτό ήταν ζήτημα πολιτικό. Έπειτα οι εξορίες συνέβησαν μετά τη Σύνοδο, όχι πριν. Καταλαβαίνεις τη διαφορά; Άλλο να σου απαγορεύουν να μιλάς, κι άλλο να σου αποδεικνύουν την αλήθεια κι εσύ να μην τη δέχεσαι. Μεμπτό θα ήταν να είχε απαγορευθεί η αντίθετη άποψη από πριν. Τότε βεβαίως δεν θα είχε νόημα να γίνει καμία Σύνοδος.

Κ:..Καλά, καταλαβαίνεις τι λες τώρα ή θα τρελαθούμε; Δηλαδή, να έχουμε μπροστά μας την επιστολή τού Ευσέβιου και την ξεκάθαρη ομολογία ότι αυτός και (οι) άλλοι συνυπέγραψαν το «Σύμβολο τής Πίστεως» ΟΧΙ επειδή φωτίστηκαν από το Άγιο Πνεύμα, αλλά ΑΠΟ ΦΟΒΟ για τις συνέπειες που θα υφίσταντο εάν διαφωνούσαν, κι εσύ έτσι απλά να μού ζητάς να αγνοήσω τα ατράνταχτα αυτά στοιχεία που αποδεικνύουν το αντίθετο απ’ αυτά που ισχυρίζεσαι;;!! Μα καλά… με τα καλά σου είσαι, άνθρωπέ μου, ή πλάκα μού κάνεις;

Φ:..Δεν σού κάνω καθόλου πλάκα.

Κ:..Μα τότε τα πράγματα είναι πολύ πιο σοβαρά απ’ ότι νόμιζα! Ρε συ, μα ακόμα και άγγελος να ήταν ο Κωνσταντίνος, ακόμα κι αν ποτέ του δεν άσκησε κάποια μορφή πιέσης στους επισκόπους -ούτε άμεση ούτε έμμεση-, από τη στιγμή πού κάποιοι απ’ αυτούς ξεκάθαρα ομολόγησαν ότι υπέγραψαν από φόβο και όχι από φώτιση, πώς είναι ποτέ δυνατόν να εξακολουθείς να μιλάς για «θεόπνευστες αποφάσεις»;! Μα είναι ποτέ δυνατόν, ρε συ;

Εκτός αυτού: Ακόμα κι αν παραβλέψουμε τα… θεϊκά τής Α΄ Συνόδου και πούμε πως ποτέ δεν έγιναν, πώς ακριβώς τεκμηριώνεται το θεόπνευστο των συνοδικών αποφάσεων; Εφόσον το Άγιο Πνεύμα υποτίθεται πως πάντα ήταν παρόν, πώς εξηγούνται οι διχογνωμίες; Γιατί δεν επικρατούσε πάντα πλήρης ομοφωνία; Την απάντηση βέβαια την υποψιάζομαι: Επειδή υπάρχει η περιβόητη «ελευθερία βούλησης», ε;

Φ:..Ακριβώς.

Κ:..Αν όμως όντως ισχύει αυτό, τότε ασφαλώς ΔΕΝ είναι δυνατόν να συνέβαινε επιλεκτικά. Όπως δηλαδή το Άγιο Πνεύμα ποτέ δεν επενέβαινε για να μεταπείσει τους αιρετικούς διαφωνούντες με συνέπεια τελικά να μην αποτρέπεται η διάσταση απόψεων, έτσι λογικό είναι να υποθέσουμε ότι δεν επενέβαινε ούτε και για να «φωτίσει» την άλλη πλευρά που τελικά επρόκειτο να υπερισχύσει. Διότι αν συνέβαινε το αντίθετο θα είχαμε μια κατάφωρη αδικία που απάδει προς την έννοια τού θείου!

Υπάρχει βέβαια πάντα και το ενδεχόμενο κάποιοι να κατέληγαν στην «ορθή» άποψη ούτως ή άλλως, χωρίς δηλαδή κάποια άνωθεν καθοδήγηση. Όμως εάν τελικά το Άγιο Πνεύμα κάθε φορά απλώς παρακολουθούσε… διακριτικά τα τεκταινόμενα χωρίς να επηρεάζει κανέναν διασφαλίζοντας κατ' αυτόν τον τρόπο την ελευθερία βούλησης, τότε κάλλιστα θα μπορούσε και να μην ήταν καν εκεί, κι εν πάση περιπτώσει γίνεται σαφές ότι οι αποφάσεις σε τελική ανάλυση λαμβάνονταν αποκλειστικά και μόνο βάσει των προσωπικών, υποκειμενικών πεποιθήσεων των συμμετεχόντων ιερωμένων. Επομένως ξαναρωτώ: ΠΟΥ είναι η θεοπνευστία;

Φ:..Πού είναι η θεοπνευστία;; Μα στο ίδιο το θαύμα - πέραν τής πλειοψηφίας της απόφασης, της αποδοχής των αποφάσεων απ’ όλη την Ορθόδοξη Εκκλησία και της υπογραφής απ’ όλα τα Πατριαρχεία κ.ο.κ. Αν βρεις κάπου αλλού τόση δημοκρατία, έλα να μας το πεις!

Κ:..Μισό, μισό! Της… ποιας;; Της πλειοψηφίας;! Επιμένεις δηλαδή ακόμα να προσμετράς και αποφάσεις που λήφθηκαν υπό το καθεστώς φόβου και πνευματικής σύγχυσης στη… θριαμβεύσασα πλειοψηφία, ε; Ε όντως δεν παίζεσαι λοιπόν εσύ! Είσαι πραγματικά μοναδικός!

Και σαν να μην έφτανε αυτό, μου επικαλείσαι κι από πάνω ως επιχείρημα την ομόφωνη αποδοχή των αποφάσεων απ’ όλη την Ορθόδοξη Εκκλησία, λες και λέει κάτι αυτό! Μα αν έλεγε, τότε θα έπρεπε να συνέβαινε το ίδιο και στις Συνόδους. Όμως ΔΕΝ συνέβαινε. Αλλά ξέχασα, εκεί αρκούσε απλά και η πλειοψηφία, ε; - Α, και για να μην το ξεχάσω: Είπες προηγουμένως ότι η θεοπνευστία μεταξύ άλλων συνίσταται και στο ίδιο το θαύμα. Ε εδώ μάλλον έχασα κάποια… επεισόδια!

Φ:..Άσ’ τις ειρωνείες, γιατί δε βοηθούν. Αλλού είναι το πρόβλημα: Αντί, βλέπεις, να εξετάσεις αν τα δόγματα των Ορθοδόξων είναι λογικότερα από εκείνα των Αρειανιστών, κολλάς στο ζήτημα των εξοριών και λες ότι δεν υπάρχει Άγιο Πνεύμα! Θα σου πω ένα παράδειγμα για να καταλάβεις το σφάλμα που κάνεις:

Είναι λοιπόν ένας προπονητής μπάσκετ και λέει: «Αύριο στο κλειστό θα παίξετε μαν-του-μάν» και εξηγεί τους λόγους. Κάποιοι παίχτες ξέρουν ότι το σύστημα αυτό είναι όντως το σωστό και γνωρίζουν και τους λόγους. Την άλλη μέρα όμως κάποιοι άλλοι λένε: «Όχι, θα παίξουμε ζώνη» και εξηγούν τούς δικούς τους λόγους. Η ανταρσία όμως αυτή στο τέλος αποκαλύπτεται και οι υπεύθυνοι τίθενται όπως είναι φυσικό εκτός ομάδας.

Εσύ τώρα ως «αντίλογος» αντί να συγκρίνεις τους λόγους του καθενός για να δεις ποιος έχει δίκιο, λες: Εφόσον κάποιοι παίκτες αποβλήθηκαν από την ομάδα, άρα ΔΕΝ υπάρχει προπονητής! Φίλε μου, σοβαρέψου.

Κ:..Το παράδειγμα με την ομάδα μπάσκετ που ανέφερες, είναι εντελώς άστοχο! Κατ’ αρχάς στην περίπτωση τής Συνόδου είχαμε τρεις εμπλεκομένους: το Άγιο Πνεύμα, τον Κωνσταντίνο και το σύνολο των ιερωμένων που συμμετείχαν. Στο παράδειγμά σου με την ομάδα, όμως, οι εμπλεκόμενοι είναι μόνο δύο: ο προπονητής και οι παίχτες. Απ’ ότι δε κατάλαβα, ο προπονητής αντιστοιχεί εδώ στο Άγιο Πνεύμα. Η ειδοποιός διαφορά, όμως, είναι ότι ο προπονητής… προφανώς έδωσε τις οδηγίες του παρουσία όλων των παικτών, έτσι δεν είναι; Έτσι δε γίνεται συνήθως; Συνέβη μήπως το ίδιο και στην περίπτωση τής Νίκαιας; Έκανε το Άγιο Πνεύμα με (οποιονδήποτε τρόπο) αισθητή την παρουσία του από κοινού σε όλους τούς συνέδρους ώστε να καταστεί απολύτως σαφές ποιο ήταν το σωστό και ποιο το λάθος; Όχι, βέβαια. Διότι αν είχε συμβεί κάτι τέτοιο, μόνο κάποιος τρελός θα πήγαινε κόντρα στην από κοινού βιωθείσα θεϊκή αποκάλυψη! Όμως επαναλαμβάνω, ποτέ -εξ όσων τουλάχιστον είμαι σε θέση να γνωρίζω-, το Άγιο Πνεύμα (ο προπονητής τού παραδείγματός σου) δεν έδωσε πριν από τη Σύνοδο (τον αγώνα) σε όλους τούς συνέδρους (στους παίκτες) κάποια αδιαμφισβήτητα θεϊκά σημάδια (οδηγίες) για το ποια ήταν η αλήθεια (το σωστό σύστημα). Απλώς η κάθε πλευρά θεωρούσε τη δική της άποψη σωστή και των άλλων λανθασμένη. Από ’κει και πέρα ήταν θέμα τού θεολογικά αναλφάβητου Κωνσταντίνου ποια απ’ τις δύο γραμμές θα έπρεπε να περάσει. Ε και τελικά αποφάσισε υπέρ των Αλεξανδρειανών. Αυτό ήταν όλο.

Έτσι λοιπόν, οι παραλληλισμοί που επιχειρείς δεν έχουν καμία απολύτως βάση: οι παίχτες καλώς αποβλήθηκαν διότι έκαναν τού κεφαλιού τους αγνοώντας τον προπονητή και άμεσο προϊστάμενό τους. Εκτός αν αυτός δεν είχε μιλήσει στους «αντάρτες» αυτοπροσώπως, αλλά οι οδηγίες μεταφέρθηκαν σ’ αυτούς από κάποιους άλλους συμπαίκτες τους που ισχυρίστηκαν ότι είχαν τη σχετική εξουσιοδότηση χωρίς ωστόσο αυτό να επιβεβαιωθεί ποτέ από τον ίδιο! Σε μια τέτοια περίπτωση η ευθύνη ασφαλώς θα βάραινε και αυτόν! Κανείς όμως δεν θα αρνούνταν την ίδια την ύπαρξη του! Συνεπώς μη μού ζητάς να… σοβαρευτώ κι από πάνω γιατί παραπάει! Μην πιάσουμε δηλαδή τώρα και την περίπτωση τής Συνόδου τής Ιερείας γιατί εκεί πια θα γελάσει και το παρδαλό κατσίκι!

Φ:..Προφανώς αναφέρεσαι στον αφορισμό των αποφάσεων τής εν λόγω Συνόδου από την Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο το 787 -τότε με τις εικονομαχίες-, έτσι δεν είναι;

Κ:..Ακριβώς. Κι εδώ βέβαια σημασία δεν έχει τόσο το αντικείμενο της διαμάχης. Σημασία έχει να απαντηθεί το ερώτημα πώς είναι δυνατόν να αναθεματίζονται αποφάσεις στις οποίες σύμφωνα με τη χριστιανική πίστη συμμετείχε και... η ελαχιστότητα τού ίδιου του Αγίου Πνεύματος!

Φ:..Στη Σύνοδο τής Ιερείας ασφαλώς και ΔΕΝ συμμετείχε το Άγιο Πνεύμα. Ως θεόπνευστες δεχόμαστε εμείς οι ορθόδοξοι αποκλειστικά και μόνο τις αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων. Η Σύνοδος τής Ιερείας όμως ΔΕΝ ήταν οικουμενική, συνεπώς καλώς αναθεματίστηκαν οι αποφάσεις της.

Κ:..Ναι, ναι, το ξέρω ότι τη Σύνοδο τής Ιερείας δεν την αναγνωρίζετε εφόσον δεν πληρούσε τους όρους (που βέβαια εσείς οι ίδιοι καθορίσατε), αυτό όμως στην πραγματικότητα υποσημαίνει ότι το θεόπνευστο των συνοδικών αποφάσεων σε τελική ανάλυση είναι μια εντελώς ρευστή, υποκειμενικά ερμηνευόμενη έννοια για την οποία αποφαίνονται κατά το δοκούν οι εκάστοτε θρησκευτικοί κρατούντες! Διότι στη συγκεκριμένη περίπτωση τής εικονολατρίας, δε μιλάμε για μιαν ανέκαθεν γνωστή, θεία αλήθεια που κληροδοτήθηκε στους χριστιανούς μέσω τής προφορικής παράδοσης από τον ίδιο τον Χριστό ή από τους Αποστόλους και κατοχυρώθηκε δογματικά με συνοδικές αποφάσεις, αλλά για μια λατρευτική πρακτική που κάποια στιγμή στην ιστορία προέκυψε, εξαπλώθηκε, καθιερώθηκε, πολεμήθηκε (754), επανέκαμψε (787), υποχώρησε (815) έως ότου τελικά επικρατήσει οριστικά με τη Σύνοδο τού 842. Το τι παιχνίδια τώρα παίχτηκαν εκατέρωθεν καθ' όλη τη διάρκεια τής εικονομαχίας ώστε ν’ ανέβουν στις θέσεις-κλειδί τα εκάστοτε «κατάλληλα άτομα», ελπίζω να μη σου διαφεύγει! Επαναλαμβάνω, λοιπόν, το ερώτημα: Πού είναι η θεοπνευστία;




Π Α Ρ Α Π Ο Μ Π Ε Σ

[1] Ian Wilson, Ιησούς: οι μαρτυρίες, σ. 246 & 268, εκδ. Κονιδάρη